Groene Kruisgebouw

Zuiderdiep 65 en 65a in Tweede Exloërmond omvat twee utiliteitsgebouwen die beide midden jaren vijftig zijn gebouwd in opdracht van de gemeente Odoorn: een voormalig Groene Kruisgebouw met badhuis en een naastgelegen vrijstaande brandweergarage.

Het wijkgebouw annex badhuis is in 1954 gebouwd door architectenbureau Prummel uit Musselkanaal voor de Vereniging Het Groene Kruis Odoorn/Tweede Exloërmond.

Het voormalig wijkgebouw bevatte aan de voorzijde een wachtkamer, een kleedruimte en een praktijkruimte voor dokter en tandarts. In het achterste gedeelte bevonden zich een magazijn, reinigingsruimte en buiten een overdekte luchtplaats voor bedden. Op de verdieping van het dwars geplaatste gedeelte aan de voorzijde was de dokterswoning en woning van de verpleegkundige met twee afzonderlijke woonkamers, twee keukens en twee slaapkamers. Op de verdieping van het lange gedeelte bevond zich het badhuis, dat bestond uit kleedhokjes, een familiedouche en een ligbad. In de kelder bevond zich een ruimte voor de opslag van kolen, een cv-installatie/warmwatervoorziening en een regelkamer.

Aan de buitenzijde is het gebouw nog vrijwel authentiek. Wel is het ingemetselde groene kruis boven de aan de zuidoost zijde gelegen voordeur verwijderd. Het gebouw ligt op de hoek van het Zuiderdiep en de Wessel Jan Knotlaan met langs de oostzijde gras en een ligusterhaag. Het erf aan de zuid- en westzijde is vrijwel geheel bestraat met betonklinkers.

In de westelijke gevel van de achteraanbouw bevindt zich rechts van de voormalige entree een natuurstenen gevelsteen die vermeldt: Veren. Het Groene Kruis Tweede Exloërmond Mei 1954 Het bestuur.

In het gebouw zijn nog enkele authentieke interieurelementen te vinden waaronder een natuurstenen trap met ijzeren leuning en wandtegels, als ook de beweegbare houten wanden voor het uitzetten van de kleedhokjes.

De voormalige brandweergarage bevindt zich ten westen van het wijkgebouw op het naastgelegen perceel. De oprit is deels bestraat met oude handvorm waalklinkers en deels met betonklinkers. Langs de oostzijde van de oprit zijn een aantal parkeerplaatsen gerealiseerd. De garage wordt momenteel gebruikt door een particuliere eigenaar.

Groene Kruisverenigingen

Doelstelling van de Groene Kruisverenigingen was Gezondheidszorg voor iedereen en de financiële bijdrage was naar draagkracht. Het groene kruis was symbolisch gekozen en stond voor de kleur van de hoop. Door de in die tijd sterk verzuilde maatschappij ontstonden er in veel regio’s evenzoveel kruisverenigingen en kruisgebouwen, ieder met een eigen signatuur. Na de schaalvergroting in het kruiswerk, waarbij de inmiddels al gefuseerde verenigingen opgingen in de Landelijke Vereniging voor Thuiszorg, verloren veel van de kruisgebouwen hun functie.