Westerbork-Zwiggelte

Beschrijving

Extra info

Westerbork, dat al in 1206 in oude geschriften wordt genoemd, is het startpunt van deze bewegwijzerde route. Westerbork bezat toen al een kapel, die in 1283 werd omgebouwd tot kerk. Het huidige Westerbork is een gezellige toeristische kern waar je een terrasje kunt pakken of één van de 2 musea kunt bezoeken. Westerbork is ook bekend geworden door Kamp Westerbork, dat door de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog werd gebruikt als doorgangskamp. Het Herinneringscentrum met het voormalig Kamp liggen echter 12 km verderop aan de rand van Hooghalen.

Buiten Westerbork wandel je door een oeroud landschap. De voorlaatste ijstijd heeft hier veel invloed gehad op het landschap en het Drents Plateau gevormd. Op dit Plateau vestigden de boeren zich. Ook vormden het kenmerkende Drentse esdorpenlandschap van hooggelegen dorpen met brinken en essen (akkers), houtwallen en laag gelegen wei- en hooilanden in het stroomgebied van de beek (Westerborkerstroom).

In het van oorsprong middeleeuwse esdorp Zwiggelte proef je de authentieke Drentse sfeer van weleer. Het open karakter van Zwiggelte is grotendeels intact gebleven. Aan de zuidoostkant van het dorp ligt een restant van een brink met oude eiken en prachtige Saksische boerderijen.

• De route start aan de Hoofdstraat 16 bij ’t Aole Gemientehoes, het voormalige gemeentehuis van Westerbork. In 1927 werd dit gemeentehuis en de conciërgewoning gebouwd in typerende Interbellum-architectuur naar ontwerp van architect J. Boelens Kzn uit Assen. Het gebouw wordt nu gebruikt door de Thuiszorg ’t Derkshoes.
• Heden ten dage kun je nog zien dat Westerbork een van oorsprong boerendorp was aan de stijlvolle boerderijen gelegen aan o.a. de Hoofdstraat en het Burg. G. van Weezelplein.
• De Stefanuskerk aan de Hoofdstraat 10 is een gotische kerk. In 1206 stond er een kapel die de Burch genoemd werd en die onder de kerk van Beilen viel. De huidige kerk van Westerbork werd gebouwd in het begin van de 15e eeuw, als opvolger van een houten voorganger. Het onderste gedeelte van de toren is veel ouder en dateert uit de 13e eeuw. Later, in 1778, is het bovendeel van de toren gebouwd. De kerk werd gewijd aan de martelaar Stefanus. Na de overdracht van de kerk rond 1600 aan de protestanten raakte deze naam in de vergetelheid. Sinds 2007 draagt de kerk weer officieel de naam Stefanuskerk. Na de kerk loop je linksaf via een straat met oude panden en verbouwde boerderijen, een stukje bos en een oudere nieuwbouwwijk, het dorp uit.
• Je passeert de Westerborkerstroom en loopt rechtsaf langs deze beek. De voorlaatste ijstijd heeft hier veel invloed gehad op het landschap. Het landijs voerde veel zand, leem en keien mee uit andere landstreken. In het Beilerdingspel, het midden van Drenthe, bleef een grondmorene van keileem achter, die het Drents Plateau vormde. Het stromende water van het terugtrekkende en smeltende ijs zorgden voor de erosie van het landschap. Zo ontstond het beekdal van de ‘Westerborkerstroom’. Op deze ‘Drentse Hooglanden’ vestigden de boeren zich en vormden het kenmerkende Drentse esdorpenlandschap van hooggelegen dorpen met brink en essen (akkers), houtwallen en laag gelegen wei- en hooilanden in het stroomgebied van de beek.
• De wandeling brengt je in het esdorp Zwiggelte. Het open karakter van Zwiggelte is ondanks de (beperkte) dorpsuitbreiding intact gebleven. Aan de zuidoostkant van het dorp ligt het restant van een brink met oude eiken en een groep fraaie boerderijen. Bezienswaardige exemplaren staan o.a. aan de Hoofdstraat: hallenhuistypen uit de 18de en 19de eeuw, met achterbaander of middenlangdeel. Langs oude eiken en Saksische boerderijen wandel je het dorp weer uit.
• De route leidt weer terug naar Westerbork. Onderweg passeer je nogmaals de Westerborkerstroom. Je wandelt de nieuwbouwwijk van Westerbork in en weer uit om nog de laatste keer van het groene landschap te genieten. Dan definitief Westerbork weer in. Hier ligt aan de rand van de bebouwde kom het Schepershuisje (Pieterbergweg 24). Dit huisje is rond 1880 ontstaan als plaggenhut nabij de schaapskooi van Westerbork. In 1919 werd het voorzien van een stenen muur. Tot 1981 werd het huisje bewoond door scheper (schaapsherder) Noordhuis en zijn broer. Het Schepershuisje, nu in eigendom bij de stichting Het Drentse Landschap, is te huur als vakantiewoning.
• Het museum restaurant ‘De Ar’ aan de Hoofdstraat 42 te Westerbork is zeker nog een bezoekje waard. Hier is een particuliere verzameling van 50 jaar oud te zien: een Gronings kruidenierswinkeltje, een Drentse kamer met bedsteden en turfkachel, een Gelders interieur, een complete herenkapsalon, een Zuid-Hollandse kaasmakerij anno 1800 en prachtig oud kinderspeelgoed.
• Een andere mogelijkheid is het Museum van Papierknipkunst aan het Burg. G. van Weezelplein 10. Het museum laat je originele nationale en internationale papierknipkunst in vele onderwerpen zien. In het museum kun je ook zelf aan het werk. Een knipster geeft demonstraties hoe het knippen gedaan moet worden, en daagt je uit het ook zelf te proberen.