Lebbestoak

Op de plek waar de Schaapdijk en de Veldweg samen komen is ooit een oud boerinnetje, vrouw Lebbe, omgekomen. De één zegt dat dit was voor het geld wat ze bij zich droeg en dat ze is vermoord, de ander zegt dat het kwam door zwakte. Ze werd gevonden door de schaapherder van Norg en hij meldde dit.

De markelieden van Norg, waar Peest (de grond waarop ze gevonden was) onderdeel van was, wilden haar niet begraven vanwege de kosten. De boeren van de marke van Zeijen hebben haar uiteindelijke begraven en zo waren de kosten voor rekening van de gemeente Vries. De gemeente Vries wilde vervolgens wel dat er een markeerpunt kwam te staan, waaruit bleek dat vanaf dat moment de grond waarop ze gevonden was, hoorde bij de gemeente Vries. Hier stemden de markelieden van Peest mee in. Er werd op deze locatie een eiken gedenkteken geplaatst. Achteraf bleek dat de marke van Norg door deze regeling een groot stuk grond had afgestaan, circa 250 hectare goed heideveld, en was de begrafenis van Vrouw Lebbe, betaald door markelieden van Zeijen, ruimschoots terugverdiend.

Gedicht

Lammert Braaksma (1891-1963), een bekende schoolmeester uit de omgeving die regelmatig fietste in de omgeving en poëzie maakte over wat hij hoorde, maakte er een gedicht over.

De lebstaok

Op de grote wiede veenachtige heide,
Dee vroeger de durpen Nörg en Vries scheidde
Leup ’n aole haalfblinde vrouw
Jong, ’t was zo kaold en de lucht was zo grauw.

Onder an de kim allennig,
Was de lucht zangn en glennig.

Amets tikkelde wat fiene haogel
Op heide en barken en elzen en gaogel.

Stief onner d’aarm wat bedelwaor
En de tipdoek over ’t grieze haor,
Strompelde d’r aole Lebbe langs ’t heidepad
Deur en deur kold en deur en deur nat.

Ze wol zo geern wat rusten – maor waor?
Ze veulde zuch zo vrumd – zo raor.

Toe maor – even zitten, an de kaant van ’t pad,
Al was ’t ook wat vochtig, al was ’t ook wat nat.

Zee zat, zee glee om en zunder pien, zunder strieden,
Wör d’aole Lebbe verlöst oet heur lieden.

’t Liek wör de aander dag vonn’
deur Starke, de scheper van Nörg en zien honn’
noe wassen die Nörger markegenoten
neet riek – en heel zunig; ’t kun heur begroten:
’t kisten – ’t begraov’n – en eerst al dat haolen. 

“wel deksel,” zee ’t volk, “moe wij dat betaolen?”
Maor ’t was mor een dag of wat zurg
Veur ’t volk oet ’t kerspel van Nörg
Want Lebbe was vunn’, zo zee noe Jan Starke
“nog krek… in de Vreezer marke”
De Vreezer boer’n meuken gien bezwaor
en begreuven de aole Lebbe – maor
er stun veurdan as scheidingsbaok
in ’t veld een eekn “Lebbestaok”
en ’t kostte de Nörgers, zo is mij verteld
verscheidene bunder best heideveld.

Lebbestaok

Vandaag de dag is er nog altijd een monument te vinden op deze locatie. Het betreft een grote oude kei die uit de omgeving is gekomen. Op de kei staat vermeldt: ‘Lebbestaok. Vrouw Lebbe is hier vermoord en te Vries begraven waarna een staok tussen Norg en Vries de grens moest gaan bepalen.’

Het oude eiken gedenkteken staat er al vele jaren. Degene die sinds 1949 er stond is omstreeks 2010 vervangen door een andere. Deze staok van Vrouw Lebbe, ook wel Lebbestaok genoemd, is een bekend item voor de regio. In 2020 is de eerste Nederlandse gravelfietsroute geopend worden die langs deze locatie zal gaan zijn. Het monument wordt voorzien van een nieuwe staok, dit wordt gedaan met hout uit de regio.

Het monument van Vrouw Lebbe is te vinden aan het eind van de Veldweg in Peest.

In de buurt

Maak je dagje uit in de buurt van Vrouw Lebbe compleet en bezoek bijvoorbeeld De Natuurplaats. Ook zijn er tal val mogelijkeheden om dichtbij te overnachten. Blijf dus gerust een nachtje!

Check https://www.drenthe.nl/verblijven-overnachten voor de fijnste overnachting bij bijvoorbeeld Camping de Norgerberg of B&B Het Scheperhoes.