Vorrelveen/brunstingerveld

Eerst woonde er bijna niemand
Auteur: Janke Santing

Het is 1900. We staan aan de Beilervaart ter hoogte van de derde brug (die was er in 1900  nog niet).  Je gaat de brug over en gelijk zie je het voormalige brugwachtershuis.  Aan je rechterhand staat het huis met de naam ‘De  Strank’. Je houdt links aan. De klinkerstraat van nu was vroeger een zandweg. Er stonden nog  één of twee huizen/boerderijen, verder was er geen bebouwing. Die zandweg is zomers mul en droog, ’s winters nat en modderig. Geen pretje voor de bewoners. Laat staan als er een dokter of veearts nodig is. Telefoon? Die was er nog niet.

Deze streek heet Vorrelveen. Vorrelveen had natte graslanden met een slechte productie. Geschikt om één keer te hooien in de zomer (madeland) en daarna kon het jongvee er nog een paar maanden grazen.

Ik probeer me voor te stellen hoe het er ooit uitgezien heeft. Was het zomers geel van de paardenbloemen? Welke planten groeiden er verder? Waren er houtwallen, poelen of vennen? Welke vogels broeden er of streken neer op doortocht? Zag je nog korhoenders en kemphanen in die tijd? Waren er reeën, vossen, hazen, konijnen en dassen in het gebied? Het Vorrelveen grensde aan Brunstingerveld, dat vooral heide en vennen was. Een deel van het Brunstingerveld is nooit ontgonnen waardoor een voorstelling van hoe het gebied ooit was niet moeilijk is.

Ik stel me voor dat je zowel op het Vorrelveen als op het Brunstingerveld eindeloos kon rondstruunen, dat er altijd wat te zien was en het nooit verveelde.

Na 1900 kwam er langzaam meer bebouwing. De bevolking van Drenthe werd tussen 1800 en 1940 vijf keer zo groot. Er moest meer land ontgonnen worden voor voedselvoorziening.

Met  de ruilverkaveling van 1960 van Hijken werden in het Vorrelveen 7 nieuwe boerderijen gebouwd werden.  Het Brunstingerveld kreeg 3 nieuwe boerderijen.

De focus van de ruilverkaveling van Hijken was waterafvoer om de grond geschikt te maken om op te boeren. Daarvoor werd er eerst een plan opgesteld voor wegen en waterlopen.

Vanaf de derde brug werd een weg aangelegd door het natuurgebied naar Brunstingerveld. Dit mocht eerst niet verhard maar gebeurde een aantal jaren later toch. Vanaf Hijken werd een weg richting Vorrelveen aangelegd. Dit is  de bestaande klinkerweg.

Aan de ruilverkaveling van Hijken werd streekverbetering gekoppeld, wat betekende dat er een voorlichtingsprogramma werd opgezet.  De reden was dat het ministerie bang was dat de hoge investeringen onvoldoende rendement zouden opleveren. Streekverbetering gebeurde op meer plaatsen in Drenthe.

Het voorlichtingsprogramma hield in dat boerengezinnen op drie onderwerpen een soort van scholing kregen op landbouw-, huishoudelijk-  en een agrarisch sociaal terrein.

Halverwege de jaren zestig werd elektriciteit aangelegd en begin jaren zeventig gas.

Dit alles is nog maar vijftig jaar geleden.

Van de 10 ruilverkavelingsboerderijen (Vorrelveen 7, Brunstingerveld 3) zijn nu nog 2 als melkveehouderij in bedrijf en 1 als kalveropfokbedrijf.  De andere boerderijen zijn verkocht. Soms is er een ander bedrijf gestart, zo is er een  meubelmaker, een camping, een wormenkwekerij en een bollenteler. Deze variëteit aan bedrijven houdt de streek levend en dynamisch.

Als je nieuwsgierig bent geworden vervolg dan je reis over de klinkerweg. Je kunt doorrijden tot de afslag van het fietspad. Je bent dan op wat vroeger Westerveld was. Als je aan het eind van het fietspad rechts gaat en daarna weer rechts kom je uit bij de derde brug en ben je rond.