Kiek oeze streek

Kiek oeze streek
Auteur: Jan van der Gaast

Mijn vroegste herinnering met betrekking tot het water in de Beilervaart is dat het heel gevaarlijk was! Een buurmeisje is verdronken in de Beilervaart en dat bracht de schrik er goed in.

Wat is door de tijden heen de functie geweest van het water?Oorspronkelijk is de Beilervaart gegraven om de Drentse Hoofdvaart van water te voorzien in verband met het schutten van de schepen in de sluizen, en tevens moest er scheepvaart mogelijk zijn.

Die schepen hebben er veel gevaren, ik herinner mij nog goed de aardappel- en bietenschepen maar ook turf of kunstmest werd per schip aangevoerd. De bruggen in de Beilervaart waren allemaal zgn. draaibruggen, bij ‘onze brug’, de derde brug genaamd, woonde de familie Nijboer in het brugwachtershuis.<

Mevrouw Nijboer, Geesje, bediende de brug. Wanneer de schepen ons huis ongeveer 200 meter richting de brug gepasseerd waren blies de schipper op zijn scheepstoeter en dan ging Geesje snel naar buiten om de brug open te draaien.

Een slagboom om de weg aan beide kanten af te sluiten was niet nodig de mensen konden zo wel zien dat de brug open was.De meeste schepen hadden een eigen motor maar soms was er een schip met daarachter een ‘opdrukker’, dit was een klein bootje met daarin een motor.

Ter hoogte van Hoogersmilde mondt de Beilervaart uit in de Drentse hoofdvaart. Aan het eind van de Beilervaart is daar in 1959 de Televisietoren gebouwd, met zijn 303 m hoogte is dit voor de bewoners van de Beilervaart een baken in het landschap. Ze zijn er aan gehecht.

Voor ons huis was een zgn. stap, waar een bootje aan kon afmeren maar ook de melkbussen werden daarop gewassen na gebruik, in latere tijden kwamen de bussen schoon weer terug van de melkfabriek. In de dertiger jaren van de vorige eeuw was het water zo helder dat de kinderen konden vissen zonder dobber.

Vanaf die stap leerde ik ook, vastgehouden met een touw om de buik, mijn eerste zwemslagen. Als schoolkinderen hebben wij ook veel gevist, toen was wel een dobber nodig en op een gegeven moment was het water vanwege de niet goed werkende rioolzuivering in Beilen zo vervuild dat alle vis is dood gegaan.

In 1959 hebben wij waterleiding aangelegd gekregen, tot die tijd kregen de koeien op stal in de winter water dat uit de Beilervaart werd gepompt. En oogluikend werd, tot de ruilverkaveling kwam, ook toegestaan om in de zomer water in de sloot te laten zodat ook dan het vee daaruit kon drinken.

In de strengere winters werd er veel geschaatst op de Beilervaart, we hadden naast een buurtverenigingsbestuur ook een IJsvereniging.Jaarlijks organiseerde die het ‘sjoelen en schieten’ in het buurtgebouw. De opbrengst was bedoeld om de kosten voor de schaatswedstrijden te bestrijden.

Wanneer het ijs voldoende sterk was op de vaart werd daar geschaatst maar soms was het ijs heel slecht omdat er bijvoorbeeld toch nog een schip door het ijs was gevaren met veel over elkaar gevroren schotsen als gevolg. Dan werd uitgeweken naar De Strank of de Brunstingerplassen.

De huidige functie van de Beilervaart is dienstbaar zijn bij beheren van het waterpeil in de aanliggende gronden, hetzij aanvoer dan wel afvoer. Alleen met lage bootjes of kano’s kan er nog gevaren worden in de vaart. En gelukkig is het water weer zo schoon dat er weer gevist wordt in de Beilervaart. Nog steeds komt het gezuiverde water van de rioolwaterzuivering bij Beilen in de vaart, nu wel schoner want zelfs de zeelt wordt nu gevangen in de Beilervaart.