Hunzeroute

Beschrijving

Extra Info

• De fietstocht start op de Brink in Gieten. Gieten wordt voor het eerst genoemd in 1221, maar moet al veel ouder zijn gezien de grafheuvels in het Zwanemeerbos dat noordelijk van Gieten ligt. In de 15e eeuw werd de kerk gebouwd en ze dankt haar huidige, weinig Middeleeuwse, uiterlijk aan verbouwingen rond 1850. Tegenover de kerk ligt het voormalige hotel Braams dat in 1617 als herberg werd gebouwd langs de Middeleeuwse route Groningen-Coevorden. Een deel hiervan is terug te zien als zandweg door het Zwanemeerbos. De molen ‘De Hazewind’ is gebouwd in 1833.
• Je verlaat Gieten richting Eexterzandvoort en fietst langs een aantal grafheuvels. Voorbij Eexterzandvoort passeer je het riviertje de Hunze, ook wel Oostermoerse Vaart genoemd. De Hunze ontspringt als Achterste Diep in de Exloosche Landen en de Exloosche Monden en als Voorste Diep, banend bij Borger door de Hondsrug, in de Eeservenen. De Hunze ligt in het dal tussen de Hondsrug aan de westzijde en een lage zandrug aan de oostzijde. Deze lage zandrug zorgde ervoor dat het voormalige Bourtangermoor niet tot de Hondsrug liep. De Hunze mondt uit in het Zuidlaardermeer en gaat als Drentsche Diep vervolgens naar het Winschoter Diep. Het Hunzedal is ontstaan in de ijstijd. Halverwege de 18e eeuw werd de Hunze belangrijk voor de turfvaart. Tot Gasselternijveen is de Hunze bevaarbaar geweest. In de jaren 60 van de vorige eeuw werd de Hunze gekanaliseerd om de afwatering ten behoeve van de landbouw te reguleren. Omdat de Hunze voor een groot deel gevoed wordt met kwelwater bleek de regulatie niet goed te werken. Grote delen van het stroomgebied worden, verspreid over diverse locaties zoals de Elzenmaat, teruggegeven aan de natuur door oude meanders weer uit te graven.
• Midden in de Hunzevallei ligt het uitkijkpunt Elzemaat. Het gebouw in de Elzemaat werd halverwege de vorige eeuw gebouwd om schoon water naar de aardappelfabriek te pompen, die drie kilometer verderop lag. Nu het gebouw niet meer wordt gebruikt, heeft Stichting Het Drentse Landschap er nieuw leven ingeblazen en er een uitkijkpunt van gemaakt.ven later ben je in het Groningse Stadskanaal en vergaap je je aan de prachtige gerestaureerde treinen van Museumspoorlijn S.T.A.R., de langste museumspoorlijn van Nederland.
• Weer terug in Drenthe fiets je langs het bos- en heidegebied Drouwenerzand en door de bossen van de Hondsrug. En je waant je terug in de tijd bij de hunebedden D19 en D20 bij Drouwen. 
• Je fietst verder naar Gieterveen. Bij binnenkomst van het dorp zie je meteen het kleine kerkje. Verderop torent korenmolen De Eendracht boven de huizen uit. Oorspronkelijk komt deze molen uit Nieuw-Buinen en werd in 1877 verplaatst naar Gieterveen. Na een brand kreeg de molen zijn huidige ronde bovenbouw.
• Je zoekt de grens op tussen de provincies Groningen en Drenthe en fietst langs de Semslinie. Bij het woord Semslinie wordt in eerste instantie gedacht aan een verdedigingswerk uit vroegere tijden. Oud is het wel, maar het heeft niets met een verdediging te maken. De conflicten tussen Drentse en Groningse grondeigenaren bereikten in 1614 een hoogtepunt. Volgens de Drenten hoorde het klooster in Ter Apel bij Drenthe, maar volgens de Groningers bij Groningen. Om het conflict op te lossen werd een Friese landmeter, Johan Sems, ingehuurd om een grens te bepalen. Hij trok de grens in een min of meer rechte lijn tussen Huis Ter Haar (ten noorden van Ter Apel) en de Martinitoren in Groningen. De conflicten waren hiermee niet opgelost, want de Groningers wilden het klooster niet aan de Drenten afstaan. Met de komst van het Stadskanaal werd de definitieve grens bepaald, waarbij het klooster Gronings bleef. Een klein deel van de Semslinie is als provinciegrens erkend.
• Via de Semslinie kom je uit bij Museumspoorlijn S.T.A.R. in Stadskanaal. De Museumspoorlijn S.T.A.R. is de langste museumspoorlijn van Nederland. De lijn loopt sinds 1995 van Veendam tot Musselkanaal. De Museumspoorlijn loopt voor delen over de Semslinie. De Noordoosterlocaalspoorweg-Maatschappij (NOLS) legde in 1905 het traject Assen-Gieten-Stadskanaal aan (nu een wandelpad) en in 1910 het traject Veendam-Stadskanaal. De oorspronkelijke S.T.A.R. (Groningsch-Drentsche Spoorwegmaatschappij Stadskanaal-ter Apel-Rijksgrens) legde in 1924 het traject Stadskanaal-Musselkanaal aan.
• Je fietst verder naar Gasselternijveen. Hoewel de naam Gasselternijveen pas in Franse tijd op kaart verscheen, geldt Gasselternijveen als oudste veenkolonie in het gebied van de Hunze. In de 17e eeuw was de Hunze bevaarbaar en het Stadskanaal bestond nog niet. Vanuit Gasselternijveen werden zogenaamde monden gegraven en vanuit die monden weer kanalen en wijken door het veen gegraven. In 1667 werd door de Staten-Generaal besloten dat de Hunze een vrije doorvaart kreeg. Het resultaat was dat Gasselternijveen zich ontwikkelde tot een schippersdorp. Deze schippers voerden turf af naar Groningen en later ook naar de rest van Nederland. Uiteindelijk bleken ze met coasters ook naar Scandinavische landen en Engeland te varen. Omdat ze in Gasselternijveen bleven wonen, kende het dorp tussen 1840 en 1930 een bloeiperiode. In 1913 was Gasselternijveen qua aantal schepen, na Rotterdam, Amsterdam en Groningen, de vierde zeehaven van Nederland. Na 1930 liep de scheepvaart terug.
• Na Gasselternijveen voert de fietsroute je naar Gasselte met het Witte Kerkje dat waarschijnlijk stamt uit de tweede helft van de 13e eeuw. De kerk is een dochterkerk van Borger. Ten zuiden van Gasselte ligt het Drouwenerzand, een uitgestrekt bos- en heidegebied. In het gebied ligt een stuifzandgebied. Deed men er vroeger alles aan om het stuifzand aan banden te leggen, nu is het beheer erop gericht om het stuifzand te behouden. Een markante boom in het heidegebied is de jeneverbes. Landelijk gezien is de jeneverbes een zeldzame verschijning. In Drenthe komt de boom nog regelmatig voor. Het laat zich niet moeilijk raden waarvoor de bessen worden gebruikt: jawel… voor het maken van jenever.
• Je fietst door boswachterij Gieten-Borger terug richting Gieten. De bomen in de boswachterij zijn vorige eeuw aangeplant voor houtwinning. Tussen de bomen liggen fraaie vennetjes en heidegebiedjes verscholen. Diverse wegen zijn verhard met Drentse keien. Deze kwamen met de ontginning te voorschijn. Aan de westkant ligt het stroomdal van het Anderensche diep met fraaie graslanden en oude houtwallen. In de boswachterij komen twee hemelrijken voor. 't Olde Hemelriek is een fraai natuurlijk ven en 't Nije Hemelriek, een uitgegraven recreatieplas met strand.
• De fietstocht ‘Hunzeroute’ zit erop. Strijk neer in een plaatselijk café of restaurant en geniet nog even na van deze mooie fietstocht.