Er op uit

Beschrijving

• Het start punt ligt in het dorp Doldersum. Doldersum is een esdorp in de gemeente Westerveld, in de provincie Drenthe. Het dorp telt circa 120 inwoners. Doldersum is gelegen ten noordwesten van Dwingeloo en ten noordoosten van Vledder. Doldersum grenst aan het Nationaal Park Drents-Friese Wold. De Vledder Aa, de beek bij Doldersum en het Doldersummerveld, een heideterrein in beheer bij de stichting Het Drentse Landschap, maken deel uit van dat park. De bovenloop van de Vledder Aa is in de jaren 2002 en 2003 opnieuw ingericht. De in het begin van de jaren zestig gekanaliseerde beek heeft zijn oude loop weer teruggekregen. De rijke bovengrond is afgeplagd. Nu moet de natuur in het terrein tussen Doldersum en Wateren zich weer ontwikkelen.
• Het eerste dorp wat je onderweg tegenkomt is Vledder. Vledder is een esdorp. in de gemeente Westerveld, in de Nederlandse provincie Drenthe. 
  Vledder kent, net als vele andere Drentse brinkdorpen, een lange geschiedenis. In de omgeving van Vledder zijn diverse grafheuvels en urnenvelden gevonden uit de nieuwe steentijd. Er zijn diverse prehistorische vondsten gedaan zoals stenen bijlen, barnsteen en urnen.  De naam Vledder duidt op een natte plaats. Het dorp heeft twee brinken, die in de volksmond de grote en de kleine brink genoemd worden.
• Daarna komen we aan bij Wilhelminaoord. Wilhelminaoord is een koloniedorp in de gemeente Westerveld, in de Nederlandse provincie Drenthe. Wilhelminaoord werd in 1821 als kolonie gesticht door de Maatschappij van Weldadigheid die in 1818 startte met de ontginning van terreinen in Zuidwest-Drenthe en het aangrenzende Friesland en Overijssel. De plaats werd genoemd naar de moeder van koning Willem I, de op 9 juni 1820 overleden Wilhelmina van Pruisen. De maatschappij bood een eenvoudige woning, een klein lapje grond voor de kansarme bevolking uit grotere steden. Wilhelminaoord werd een dorp voor de kolonisten, evenals Frederiksoord en Willemsoord.
• Wilhelminaoord staat in diverse historische topografische bronnen onder verschillende namen genoemd, zoals Wilhelmina's Oort, Wilhelmina'soord, Wilhelminaasoord en in de loop van twintigste eeuw als Wilhelminaoord. Vlak over de Drents-Friese grens treft men ten noorden van Wilhelminaoord het Friese rotandorp Noordwolde aan. Vanaf 2010 vindt nieuwbouw plaats in de stijl van de oude koloniehuisjes langs de wegen waar eerder oude koloniewoningen zijn gesloopt. Hiermee wordt het beeld van de voormalige lintbebouwing weer in ere hersteld.
• Ook kom je door Willemsoord. Willemsoord is een van de drie vrije Koloniën van Weldadigheid. Willemsoord was een vrije Kolonie, met een eigen structuur. Die vind je hier nog zichtbaar terug in een deel van het landschap: een kruispunt als centrum, rechte lanen, open landbouwgronden, lintbebouwing. Tegelijk is de Kolonie sinds de verkoop in 1923 ook veranderd.
• Stichter Johannes van den Bosch was bijzonder enthousiast over het centrale plein van Willemsoord: ‘Dit zal een heerlijk effect doen als zijnde een hoogte van waar men de gehele aanleg overzien kan. Schoner terrein is ons geheele land voor gene kolonie en nergens een betere grond te vinden.
• Zo op het eerste gezicht is Willemsoord een gewoon dorp in het noorden van Overijssel. Niks bijzonders te zien, maar de historie is des te interessanter. En als je weet waar je moet kijken, gaat de geschiedenis van deze ‘kolonie van weldadigheid’ leven.
• Willemsoord is een van de drie vrije Koloniën van Weldadigheid. Deze werden zo’n tweehonderd jaar geleden opgericht om de straatarme bevolking in het land een nieuwe toekomst te geven. De paupers kregen een boerderijtje met een stuk grond, er werden scholen opgericht en er was geneeskundige hulp. Willemsoord dankt zijn naam aan de toenmalige kroonprins en later koning Willem II. Hij financierde de bouw van de school en een directiewoning. Willemsoord is tussen 1821 en 1823 uit de grond gestampt: er werden in korte tijd honderd woningen en dienstpanden gebouwd. Honderd jaar later, in 1923, werd Willemsoord als kolonie weer gesloten. Overblijfselen uit de kolonietijd zijn nog steeds herkenbaar: kaarsrechte lanen, vierkante landerijen en huizen die op gelijke afstand van elkaar staan. Nu is Willemsoord een ‘gewoon’ dorp. Maar wel eentje met een bijzondere geschiedenis.
• De Koloniën van Weldadigheid werden gebouwd op goedkope, woeste gronden. Zo ook Willemsoord. Toen konden ze niet vermoeden dat die waardeloze grond tweehonderd later deel zou uitmaken van Nationaal Parken. Willemsoord ligt – net als de twee andere vrije koloniën Frederiksoord en Willheminaoord - te midden van maar liefst drie van deze natuurgebieden: Weerribben-Wieden, Dwingelderveld en het Drents-Friese Wold. Geen wonder dat fietsers en wandelaars Willemsoord en omgeving zo waarderen. Bos, water, rietlanden, moeras, zandverstuivingen en heide - ooit waren ze waardeloos, nu zorgen ze voor een rijke afwisseling van het landschap.
• Tijdens de fietstocht kom je door Noordwolde-Zuid. Noordwolde-Zuid ligt zuidelijk van Noordwolde op de Fries Drentse grens. Het wordt bewoond door ongeveer 850 inwoners verdeelt over zo’n 300 woningen. Het dorp heeft een landelijk karakter.
  De “kern” heeft een gesloten lintbebouwing, het “buitengebied” heeft een verspreide bebouwing van woonhuizen en boerderijen.
• Het dorp is voor een groot deel omringd door bossen die zich globaal uitstrekken van Steenwijk tot Appelscha. Het recreatiegebied “Spokedam” ligt op loopafstand. Ook de sportvoorzieningen zijn vlakbij zoals: voet en korfbalvelden, tennisbanen en een zwembad. 
• Noordwolde-Zuid was oorspronkelijk een gebied dat bestond uit heidevelden, veen en groepen bomen. Het landschap veranderde drastisch door de vervening. In de 19e eeuw kwamen de eerste vaste bewoners naar wat Noordwolde-Zuid zou worden. De buurtschap die ontstond, en tot in het begin van de twintigste eeuw vooral uit plaggenhutten bestaat, werd Lombok genoemd en ligt in het Westersche Veld. Tot halverwege de twintigste eeuw was Lombok de algemene naam voor de buurtschap.
• Mede onder invloed van de benaming 'Noordwolde-Westerseveld' die voor het hele gebied incluis Noordwolde werd gebruikt werd dit uiteindelijk veranderd in Noordwolde-Zuid. Er is dan ook sprake van dat het dan zich ontwikkeling tot een echt dorp. De benaming Lombok wordt dan nog weleens gebruikt als buurtduiding van de oorspronkelijke kern waaruit het dorp is gegroeid en zo ook op kaarten nog wel terug is te vinden naast die van Noordwolde-Zuid zelf. 
• Als je een stukje verder fiets kom je in Noordwolde. Noordwolde is een gastvrij dorp dat bekend staat als het rotandorp, waarop de bescheiden bevolking stiekem toch trots is. Even buiten Noordwolde komen Friesland, Drenthe en Overijssel samen in het drieprovinciënpunt. Een deel van het buitengebied van Noordwolde behoorde ooit tot de Koloniën van Weldadigheid. Deze maatschappij, opgericht door Generaal Van den Bosch, wordt ook wel de bakermat van onze Nederlandse verzorgingsstaat genoemd en staat op de Unesco Werelderfgoedlijst.
• Het lommerrijke Noordwolde ligt daar waar het Drents Friese Wold geleidelijk overgaat in de Lindevallei. Bossen en heidevelden in het zuiden en oosten; coulissenlandschap en een slingerend beekdal ten noorden en westen van het drop. 
  Op deze plek ontstond 200 jaar geleden een levendige rietvlechtindustrie. In Noordwolde werd ook rietvlechtschool opgericht, hier is nu het Nationaal Vlechtmuseum gevestigd. Hier kun je alles leren over de vlechtindustrie uit het verleden van de regio, maar je treft er ook design stoelen van modern vlechtwerk.
• Je komt door Oosterstreek. Oosterstreek is een dorp in de gemeente Weststellingwerf. Het ligt ten noordoosten van Noordwolde aan de weg naar Boijl en op steenworp afstand van Drenthe. Het dorp begon als buurtschap, maar is inmiddels uitgegroeid tot een zelfstandig dorp met ruim 200 woningen en ruim 500 inwoners. In 2013 vierde Oosterstreek dat het 25 jaar in bezit was van de dorpstatus. De verklaring van de naam van dit jonge dorp, stamt uit de tijd dat iedere streek, hoe klein soms ook, zijn eigen naamsaanduiding kende. Het ligt dan ook voor de hand dat dergelijke namen hun ontstaan te danken hebben aan herkende elementen in het landschap of ten opzichte van de ligging. Dit laatste moet het geval zijn met de Oosterstreek, gezien vanuit Noordwolde.
• Evenals elders in de aanpalende grensstreek van Weststellingwerf met Drenthe en Overijssel heeft het landschap van Oosterstreek vanaf 1650 een enorme verandering ondergaan. Door de turfwinning werd het hoogveen weggegraven en kwamen er na enige tijd heidevelden voor in de plaats. Na de vervening is verandering door ontging en ruilverkaveling doorgegaan. 
• Het laatste dorp waar je doorheenkomt is Boschoord. Boschoord is een buurtschap in de gemeente Westerveld in de Nederlandse provincie Drenthe. De buurtschap ligt bij de grens met de provincie Friesland tussen Boijl en Doldersum.
• Het ontstaan van Boschoord hangt samen met de geschiedenis van de Maatschappij van Weldadigheid. Boschoord was de laatste van de 7 door de Maatschappij van Weldadigheid gestichte werkkoloniën. Deze maatschappij werd op initiatief van Johannes van de bosch, onder bescherming van Willem I en medewerking van prins Frederik, in 1818 opgericht met het doel paupers, bedelaars, landlopers, vondelingen en wezen op te voeden tot 'zedelijkheid en eerlijk zelfbestaan', door hen onder te brengen op landbouwkolonies op te ontginnen gronden (de andere kolonies waren Frederiksoord, Ommerschans, Veenhuizen, Wilhelminaoord en Willemsoord. De landbouwkolonie in 'Kolonie nr. 7', zoals het plaatsje oorspronjkelijk heette, kwam niet goed van de grond als gevolg van de beperkte mogelijkheden op de ontvruchtbare grond. Uiteindelijk is dit gebied met bos ingeplant en kreeg de nederzetting de naam Boschoord.
• In Boschoord staat Hoeve Boschoord, een zorgcentrum voor mensen met een verstandelijke beperking, die om diverse redenen zijn vastgelopen in de maatschappij. Hoeve Boschoord is waarschijnlijk ontstaan uit een ontginningsschuur voor het Doldersummerveld. In 1896 is het voor het eerst benoemd als 'Boerderij Kolonie VII'. Het gebouw werd onder het bewind van de Maatschappij van Weldadigheid in gebruik genomen als verpleeginrichting voor 'jeugdige en asociale debielen'. Hoeve boschoord is inmiddels uitgegroeid tot een uniek en vooraanstaand behandelcentrum.
• Daarna kom je weer terug bij Grenzeloos en kan je nog een kijkje nemen in het bezoekerscentrum Grenzeloos Doldersum voor nog meer informatie.