Stadswandeling Hoogeveen

Beschrijving

Extra info

De geschiedenis Hoogeveen begint rond 1625 met Roelof van Echten. Hij kocht toen een uitgebreid veengebied rond Zuidwolde: het huidige Hoogeveen.

Hoogeveen, de naam zegt het al, heeft zijn bestaansrecht te danken aan de winning van turf. Roelof richtte voor de turfwinning de ‘Compagnie van de 5000 Morgen op’. De compagnie liet een uitgebreid stelsel van kanalen graven voor de ontwatering van het veen en waarover zij het ‘bruine goud’ konden vervoeren naar de gebruikers. Roelof van Echten liet elke zondag een tamboer, ‘De Trommelslager’, uitrukken om de veenarbeiders op te trommelen voor de kerkgang.

Turf werd vanaf de Middeleeuwen tot ongeveer 1900 als brandstof voor huisgebruik en bij industriële activiteiten gebruikt. Met de komst van steenkool moesten de Hoogeveners rond 1900 omzien naar anderen middelen van bestaan. Men schakelde over op landbouw, veeteelt en industrie. In de jaren 60 van de vorige eeuw was Hoogeveen zelfs even de snelst groeiende gemeente van Nederland.

• De route begint bij de Grote Kerk. Met de bouw van de kerk werd begonnen in 1651. De familie Van Echten heeft een belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling van de kerk. Het gebouw had oorspronkelijk de vorm van een Grieks kruis met vier armen. Vanwege de snelle groei van de bevolking werd de kerk tussen 1766 en 1804 tot 3 keer toe vergroot, waardoor de huidige rechtgesloten driebeukige hallenkerk met dakruiter ontstond. De klokken in de toren van de kerk zijn gegoten te Zutphen door de beroemde klokkengieters F. en P. Hemony. Boven de zuidelijke ingang ziet u een zonnewijzer, geschonken door de aannemer H.C. Dekker in 1804.
• Voor de Grote Kerk staat het beeldje van ‘De Trommelslager’. In de 17e eeuw hadden alle Drentse kerkelijke gemeenten hun eigen tamboer. Dit naar aanleiding van een besluit van 26 juni 1647 dat inhield dat overal tamboers moesten kunnen worden ingezet bij de wolvenjacht. Roelof van Echten liet de Hoogeveense tamboer op de zondagmorgen uitrukken, om het volk ter kerke te roepen. De kerk had namelijk vanwege geldgebrek geen klok. Ook rukte de trommelslager uit bij branden en andere rampen. De laatste trommelslager was tot 1973 actief, de trommel hangt nog in de kerk en wordt gebruikt bij speciale diensten en concerten.
• Achter de oude pastorie van de Grote Kerk aan de Van Echtenstraat ligt de oude Joodse begraafplaats. Deze was van 1730 tot 1839 in gebruik.
• Langs de route zie je Korenmolen ‘De Zwaluw’ boven de huizen uitrijzen. De huidige molen dateert uit 1834. De Zwaluw is de opvolger van een molen uit 1787 die afgebrand is. De huidige molenaar maalt met hulp van vrijwilligers, diverse soorten graan op de oorspronkelijke wijze en verkoopt deze in de molenwinkel.
• De route vervolgt zijn weg naar het Kerkplein. Hier staat de imposante gereformeerde Hoofdstraatkerk. Deze werd in zijn huidige vorm gebouwd in 1904. Het is een recht gesloten driebeukige kerk met steekkappen en portaal. De brede voorgevel is voorzien van kanteelvormen, hoektorentjes met tentdak en een middenopbouw met spits met frontalen. De kerk is een ontwerp van G. Hoekzema. Hoog in de voorgevel zie je een steen met twee jaartallen: ‘1834-1886’. De jaartallen verwijzen naar de uittocht die in de 19de eeuw plaats vond uit de Nederlands Hervormde Kerk.
• In de Hoofdstraat bevind je je in het winkelhart van Hoogeveen. Midden in de Hoofdstraat slingert een waterkunstwerk van 250 meter lang en 10 meter breed: ‘De Cascade’. De Cascade herinnert aan het kanaal dat ooit door de Hoofdstraat liep en gebruikt werd voor het vervoer van turf.
• Aan het einde van de Hoofdstraat ligt op het kruispunt Hoofdstraat-Haagje-Alteveerstraat-Schutstraat, in de volksmond ‘Het Kruis’ genoemd, de oorsprong van Hoogeveen. De twee kanalen die elkaar hier kruisten zijn gedempt, maar er staan nog enkele oude huizen zoals: het 'Huis met de Duivengaten' en het ‘ ‘t Olde Schippershuus’. De familie Van Echten bouwde het Schippershuus omstreeks 1640 als ‘Tiendenhuis’ (tienden = belasting). Tussen 1882-1990 deed het huis dienst als schipperscafé.
• Aan de Zuiderweg ligt een begraafplaats waarvan het oudste gedeelte stamt uit 1829. Een monument bij de begraafplaats herinnert aan de Joodse Hoogeveners die de Tweede Wereldoorlog niet overleefden. Ernaast staat een ‘Ner Tamied’, de eeuwig brandende lamp. Aan de Schutstraat 147 vind je de oude Joodse synagoge die ten heden dage wordt gebruikt door de Baptistengemeente ‘De Schutse’.
• Het Hoogeveense gemeentehuis met carillontoren is in 1940 gebouwd van het geld dat over was van de ‘Compagnie van de 5000 Morgen’. Toen de turfwinning was afgelopen, besloten de eigenaren de compagnie op te heffen en het overgebleven geld te schenken aan de gemeente Hoogeveen voor de bouw van een nieuw gemeentehuis.
• Op 11 september 1883 arriveerde Vincent van Gogh in Hoogeveen. Hij vond niet ver van het station aan de Pesserstraat 24 bij logementhouder Albertus Hartsuiker, onderdak. Dit huis bestaat nog steeds. In de voorgevel bevindt zich een herinneringsplaquette. Ondanks dat de periode die Vincent in Drenthe doorbracht van relatief korte duur was, maakte de oorspronkelijkheid van Drenthe een onuitwisbare indruk op hem, die hij in zijn schilderijen, tekeningen en aquarellen vastlegde. Je bent er vlakbij, loop een stukje rechtdoor naar Pesserstraat 24 om dit logement te zien.
• Nummer 10 op de route is het voormalig klooster aan de Brinkstraat 5. De paters karmelieten uit Zenderen lieten architect Croonen uit Almelo het gebouw ontwerpen in neogotische stijl en namen het rond 1905 in gebruik. De paters kozen Hoogeveen als centrale vestiging om van hieruit zielzorg te verlenen aan de verspreid wonende katholieken. De paters vertrokken in 1957. De route leid je vanaf hier terug naar het beginpunt.
• Deze stadswandeling leid je vanaf hier langs de panden 11, 12 en 13, allen gelegen aan Hoofdstraat Noord, een authentiek stukje Hoogeveen. Kijk ook even naar de Muurschildering Van Gogh tegenover nummer 14. Vanaf hier wandelt u terug naar het startpunt.