Industrieel Erfgoed - Metaal

Een transformatie voor Zuidoost-Drenthe
In de historie van Zuidoost-Drenthe kun je spreken van een periode voor en na de komst van de industrie. Nadat de vraag naar turf kelderde door de opkomst van nieuwe energiebronnen, kwamen vele veenarbeiders werkeloos thuis te zitten. Met als gevolg dat het vooral in de gemeente Emmen armoede troef was. Het was er de (lokale) politiek dan ook alles aan gelegen om het tij te keren. Na de Tweede Wereldoorlog is alles op alles gezet om vele bedrijven te verleiden zich in Emmen en omstreken te vestigen. Met succes, plotsklaps kwamen er heel veel banen bij. Hetgeen sterk bijdroeg aan een verbeterde welvaart voor de regio. De zuidoosthoek van Drenthe was niet langer een achterstandsgebied, werd zelfs een voorloper. Vandaag de dag werkt de impuls die de komst van de industrie gaf nog altijd door. Daarom is het belangrijk om hier bij stil te blijven staan.

In deze derde tentoonstelling in de reeks industrieel erfgoed komt het thema metaal aan bod. Er is in het bijzonder aandacht voor de bedrijven: Rademakers, Draka, Vossebelt, Gero en Werkland.

Pioniers
Eén van de eerste bedrijven die zich in de gemeente Emmen vestigde, was de Gero. Het hoofdkantoor in Zeist besloot dat er een fabriek moest komen in Nieuw-Weerdinge. En zo geschiedde. Hier vond de Gero de arbeiders die benodigd waren om de afwerking van hun bestekken te verzorgen. Later werd de Nieuw-Weerdingse fabriek de centrale productielocatie voor roestvrijstalen bestekken. Gedurende de jaren '70 kenterde het tij wat er uiteindelijk toe heeft geleid dat de fabriek in 1988 de deuren moest sluiten. 

De Rademakers Gieterij was ook één van de bedrijven van het eerste uur. Het van oorsprong Rotterdamse bedrijf kwam in 1948 naar Klazienaveen. Aan het Van Echtenskanaal verrees een hypermoderne fabriek voor de massa fabricage van gietijzeren producten. De NS en diverse waterleidingbedrijven waren er klant. Tegenwoordig is Rademakers Gieterij nog altijd actief en worden er o.a. de bekende putdeksels met vlindermotief gemaakt die je in het centrum van Emmen kunt tegenkomen.

Late overstapper
Pas veel later maakte de Draka de overstap naar Zuidoost-Drenthe. De Hollandsche Draad- en Kabelfabriek was bij zijn oprichting in 1910 de eerste kabelfabrikant van Nederland. Waar in Amsterdam de uitbreidingsmogelijkheden beperkt waren, vond men in Emmen de benodigde ruimte en personeel. Sinds 1970 wordt er bij Draka Emmen een breed scala aan kabels voor de telecommunicatie en elektriciteitsvoorziening gemaakt. Sinds de overname door de Prysmian Groep maakt het deel uit van de grootste kabelbedrijf ter wereld. 

Van eigen bodem
Natuurlijk waren er in de gemeente Emmen ook al wel lokale bedrijven te vinden. Vaak kleine machinefabrieken die in dienst stonden van de landbouw en veenderij. Machinefabriek Werkland uit Nieuw-Weerdinge bijvoorbeeld. In 1920 opgericht en tot 1983 actief. Een bedrijf dat zelf nog een oudere historie kent, is Vossebelt. Begonnen als smederij in Nieuw-Amsterdam en uitgegroeid tot een belangrijk staalconstructiebedrijf voor diverse luchtvaartmaatschappijen. Het hedendaagse Vossebelt Precisiebewerking komt voor uit de vestiging die in 1966 in Emmen werd opegricht en zich toelegde op precisieslijperij. 

Kortom, vele bedrijven hebben een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van Zuidoost-Drenthe. Sommigen kwamen uit de regio, anderen maakten de overstap vanuit elders in het land. Zij brachten veel werkgelegenheid met zich mee. De hoogtijdagen van de industrie lijken achter de rug aangezien vele bedrijven inmiddels al weer gesloten zijn, toch kent de gemeente Emmen anno 2025 nog een grote bedrijvigheid. Deze tentoonstelling biedt een inkijkje in de rijke industriële historie van een aantal bedrijven actief in de metaalsector en brengt tegelijkertijd een flinke dosis nostalgie met zich mee aan de hand van diverse herkenbare objecten.