Vries
Vries ligt in het noorden van Drenthe, tussen Assen en Groningen. Het esdorp (zo’n 4.000 inwoners in 2020) ligt tussen De Hondsrug en natuurgebied De Holten. De omgeving is zeer bosrijk en oeroud: er zijn sporen te zien van twaalf miljoen jaar geleden! Ook het dorpje zelf heeft een lange en interessante geschiedenis. Er zijn overblijfselen gevonden uit de achtste en tiende eeuw.
Hoewel oud, is de tijd in Vries niet stil blijven staan. Het dorp heeft zelfs een kernfunctie voor de drieduizend inwoners van de omliggende dorpen Zeijen, Tynaarlo en Donderen. Vries heeft relatief veel winkels en voorzieningen omdat de genoemde dorpen vrijwel geen middenstand meer hebben. Toch is er in Vries ook middenstand verloren gegaan. De Vriezermarkt op de brink was een populaire dieren- en warenmarkt, die tot 2014 jaarlijks werd gehouden op de zaterdag na de Zuidlaardermarkt.
Het Wapen van Vries
Aan de noordkant van de brink staat café Het Wapen van Vries. Dit café heette tot 2017 Het Wapen van Leiden, want deze Zuid-Hollandse stad heeft een belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling van Vries. In de zeventiende eeuw werd Vries namelijk een pleisterplaats voor Leidse lakenhandelaars. Vries lag op hun postkoetsroute naar het Noorden van Nederland, en zij vonden het dorp een prettige plek om te overnachten. Ze zetten Vries hiermee letterlijk op de kaart, want door de Leidenaren kwamen er ook andere postkoetsroutes door Vries. In Het Wapen van Vries kun je trouwens nog steeds logeren. Op dit moment worden hier tijdelijk vluchtelingen uit Oekraïne opgevangen.
De brink
Het centrum rond de brink is sinds 1970 een beschermd dorpsgezicht. Behalve Het Wapen van Vries vind je hier Saksische boerderijen, lindenbomen, een klinkerweg, café Onder de Linden en de Sint-Bonifatiuskerk. Deze kerk, een van de oudste van Drenthe, is in de twaalfde eeuw gebouwd en staat nog fier overeind. Wel is de kerk gerestaureerd, in de jaren na de Tweede Wereldoorlog.
Bijzondere bodemvondsten
Bij die restauratie werden drie bijzondere vondsten gedaan. Een daarvan is luguber: bij de graafwerkzaamheden kwamen de skeletjes van 153 baby’s en peuters uit de bodem. Deze zijn daar rond het jaar 900 gelijktijdig begraven. Het is onduidelijk wat er destijds met deze Kinderen van Vries is gebeurd. Theorieën zijn dat ze ritueel geofferd zijn, vermoord door Noorderlingen of gestorven aan een epidemische ziekte.
Prettiger ontdekkingen waren een mal van de in 1516 gegoten lui-klok en resten van een (afgebrande) houten kerk. Uit onderzoek is gebleken dat deze kerk er al stond vóór het jaar 800. Aan de klok hangt trouwens een mooi verhaal. De klok was zo groot, dat de klokkengieter geen kans zag het ding in zijn werkplaats te maken en dan te transporteren. Hij nam dus alle benodigde materialen mee en goot de klok ter plekke op het plein in Vries. Toen de klok klaar was, was ongeveer de hele bevolking nodig om de klok op zijn plaats te krijgen. De klok én mal zijn (weer) voor iedereen te zien.
Meisje van Yde
Niet in Vries, maar wel op 1,5 kilometer daarboven, ligt het Stijfveen. Daarin is Drenthe’s bekendste bodemvondst gedaan: het Meisje van Yde. Dit meisje is in 1897 gevonden in het veen, ze leefde rond het begin van onze jaartelling en was toen ongeveer zestien jaar oud. Haar lichaam was in vrij goede staat, door de conserverende werking van het veen. Dit zogenoemde veenlijk is nu voor iedereen te zien in het Drents Museum in Assen.
Bodemroute
De bodem in en rond Vries geeft dus veel prijs over wat er zich heeft afgespeeld. Het is daarom interessant om de omgeving tot de bodem te leren kennen, want die is al in de IJstijd gevormd. Maak daarom de wandeling door het ‘ijstijdenarchief’ van UNESCO Geopark De Hondsrug. Deze bodemroute (13,5 km) duurt ongeveer drie uur en voert langs genummerde informatieborden. Je loopt langs het witte zand, dat de oerrivier Eridanos twaalf jaar geleden meevoerde. Ook zie je stuwwallen, zwerfkeien en pingo-ruïnes. Dit zijn diepe kuilen waarin eerst water lag en nu veen. De vindplaats van Het Meisje van Yde ontbreekt uiteraard niet. Een routebeschrijving is onder andere verkrijgbaar bij Het Wapen van Vries.
Evenementen
Behalve de bodemroute zijn er nog twee andere evenementen in Vries. Dit zijn de Kinderspeldagen en de Spooktocht. De Kinderspeldagen vinden plaats in augustus. Hierbij kunnen ze drie dagen lang van allerlei workshops volgen, spelletjes doen en hutten bouwen. Leuk en spannend is de Spooktocht die altijd gehouden wordt in oktober. Tijdens deze wandeling door het bos zou je namelijk zomaar spoken of andere griezels tegen kunnen komen.
Koffie en thee
Eerder hadden we het al over de grote hoeveelheid winkels in Vries. Bij Het Koetshuis kun je vanuit de theetuin kunt genieten van een prachtig uitzicht. Dat geldt ook voor grand café Onder de Linden, dat uitkijkt op de Sint-Bonifatiuskerk. Landwinkel De Brink ligt aan een gezellig pleintje waar je op je gemak een kop koffie kunt drinken. De winkel verkoopt streekproducten, heeft een speeltuin en kinderboerderij. Leuk voor kinderen, net als openluchtzwembad De Leemdobben. De glijbanen zorgen voor veel plezier!
Vries is leuk voor jong en oud. Kom daarom eens deze kant op en blijf logeren in Het Wapen van Vries, Villa Cordes of bed and breakfast De Kop van Drenthe. Tijd genoeg!