College Toer: het Meisje van Yde
In de loop van de tijd hebben we in Nederland verschillende lichamen in het veen gevonden. Zuurstof kreeg geen kans in het veen en daardoor zijn de lichamen goed bewaard gebleven. Het oudste veenlijk komt zelfs uit de Bronstijd, ca. 1400 v. Chr.! Het is in Emmer-Erfscheidenveen (vlakbij Emmen) gevonden. Maar de bekendste is toch wel het Meisje van Yde, gevonden in 1897. Je kunt haar vanaf najaar 2024 bekijken in het Drents Museum. Hier lees je haar tragische maar bijzondere verhaal!
-
Een meisje van 16
Begin jaartelling
Het meisje is nog maar zestien jaar oud als ze door haar dorpsgenoten wordt gewurgd met een koord dat mensen in die tijd om hun middel dragen. Ze woonde ruim 2000 jaar geleden met haar familie en dieren in een klein dorpje van een Germaanse stam, in een houten boerderij. Het dorpje was omgeven door bos en veenmoerassen.
-
Een offer aan de goden
2000 jaar geleden
Moerassen en vennetjes werden gezien als een heilige plek. Een toegangspoort naar de geestenwereld. We denken dat het meisje destijds als een offer voor de goden in het veen is achtergelaten. Dit offer moet het ultieme redmiddel zijn geweest tegen onheil als oorlog (tegen Romeinen of andere Germaanse stammen) of ziekte.
-
Begraven in het veen
Begin jaartelling - 19e eeuw
Het lichaam van het meisje lag in het moeras en werd steeds meer begraven onder vele laagjes veen dat bestaat uit dode plantenresten. Doordat er geen zuurstof bij het lichaam kon komen, bleef ze al die duizenden jaren redelijk intact.
-
De duivel uit het veen
12 mei 1897
Op een warme middag in mei 1897 wordt door veenarbeiders Hendrik Barkhof en Willem Emmens bij toeval een veenlijk in een veentje bij het dorpje Yde gevonden. De twee schrikken ontzettend. Ze denken dat ze de duivel uit de hel naar boven hebben gehaald. Ze waarschuwen de politie niet, maar verstoppen het lichaam onder heideplaggen.
-
Burgemeester Hendrik Aalfs
21 mei 1897
De burgemeester van Vries, Hendrik Aalfs, hoort van de vondst en komt kijken. Volgens hem zou het wel eens om een zeer oud lichaam kunnen gaan. Het lichaam is door de baggerbeugel beschadigd. Nieuwsgierige buurtbewoners komen ook kijken. Ze onderzoeken het lichaam hardhandig, prikken met stokken in het lichaam en nemen tanden mee als souvenir.
-
Provinciaal Museum Assen
19 juni 1897
De burgemeester licht het Provinciaal Museum Assen in en daar komt men tot de conclusie dat dit een zeer bijzondere en unieke vondst is. Het lichaam wordt overgedragen aan het museum en daar ingedroogd. Vanaf najaar 2024 wordt de vondst weer tentoongesteld in Assen.
-
Het meisje van Yde
Vanaf 1897
Sinds de vondst is er veel onderzoek gedaan. We weten dat het om een jong meisje gaat van 16 jaar. Ze was 1.40 lang en had een kromme ruggengraat. Ze zou zijn gewurgd met het koord om haar nek en had een steekwond in haar nek. Duidelijk is dat ze met veel geweld om het leven is gekomen... We noemen haar het Meisje van Yde.
-
Reconstructie
Jaren '90
Het Meisje van Yde wordt uitgebreid onderzocht in een ziekenhuis. De Universiteit van Manchester maakte op basis van de onderzoeksresultaten een gezichtsreconstructie. Deze reconstructie van een meisje met blond haar, blauwe ogen en een enigszins gebruinde huid kreeg wereldwijd aandacht.
-
Waar is ze gevonden?
2006
Lang werd er gedacht dat Meisje van Yde is gevonden in natuurgebied de Hondstongen. In 2006 werd pas de echte vindplaats bekend: in het stijfveen tussen Yde en Vries. De veenarbeiders Willem en Hendrik waren daar illegaal aan het werk en durfden dat dus niet te vertellen. Nakomelingen van hen hebben dit verhaal al die jaren geheim gehouden!
-
Gebroken Cirkel
2010
Op de vindplaats van het Meisje van Yde komt een monument, ontworpen door Groninger kunstenaar Derk den Boer. Deze 'Gebroken Cirkel' bestaat uit zwerfkeien, een kei met glaselementen en een informatiezuil over het Meisje van Yde. Je vindt het monument iets ten zuiden van Yde.
-
Labyrinthia
Heden
Op dit moment wordt er hard gewerkt aan een nieuwe vaste tentoonstelling in het Drents Museum. Het meisje van Yde zal daar onderdeel van zijn. Ze is het bekendste veenlijk van Nederland en een topstuk van het museum.
Ontdek zelf het verhaal van het meisje van Yde
-
Drents Museum
Drents Museum
De prehistorische veenlijken zijn topstukken uit de archeologiecollectie van het Drents Museum. Vaak vertonen deze lijken sporen van geweld, wat erop wijst dat de meeste van deze mensen niet zijn verdwaald of verongelukt, maar omgebracht en vervolgens bewust in het veen geplaatst, vermoedelijk als offer aan de goden.
-
Vindplaats van het Meisje van Yde
Vindplaats van het Meisje van Yde
Op de vindplaats van het Meisje van Yde vind je een monument; de Gebroken Cirkel. Het bestaat uit zwerfkeien, een kei met glaselementen en een informatiezuil over het Meisje van Yde. Het is ontworpen door de Groninger kunstenaar Derk den Boer. Je vindt het monument iets ten zuiden van Yde.
-
Veenpark
Veenpark
Het Meisje van Yde is gevonden door veenarbeiders. Wil je meer weten over het leven van veenarbeiders? In wat voor plaggenhutten de armste arbeiders leefden? En hoe ze turf staken? Kom dan naar het Veenpark. Dit is de laatste plek in Nederland waar nog veen wordt gestoken.